در حسرت رهایی

فاطمه ایزدی- خبرجنوب/ قصه مردان و زنان زندانی جرایم غیرعمد، حکایت تلخ کسانی است که نداری، بدهی و حتی یک حادثه، آن ها را روانه زندان کرده است. در این شهر، آدم هایی در بند هستند که اگرچه نیت مجرمانه نداشته اند و حتی رفتارهای ناهنجارانه از آن ها سر نزده اما به واسطه چک، بدهی، تصادف یا دیه صدمات غیرعمدی به زندان افتاده اند. آن طور که رییس ستاد دیه کشور گفته است نه تنها مردان بلکه بیشتر زنان زندانی جرایم غیرعمد، سرپرست خانوارند و اغلب آن ها مادرانی هستند که برای تامین معاش خانواده، مجبور به گرفتن وام یا پول از فردی شده‌‌اند و به دلیل ناتوانی در پرداخت تسهیلات یا پول، سر از زندان درآورده اند.

استان فارس نیز از نظر تعداد زندانیان جرایم غیرعمد در کشور، رتبه دوم را دارد و سال هاست ستاد دیه استان با استفاده از منابعی همچون گذشت شاکی، اعسار، نقدینگی زندانیان، تسهیلات بانک‌های عامل و کمک های بلاعوض، کمر همت به آزادی این دسته از زندانیان بسته است. 

مدیرکل زندان های فارس و سرپرست ستاد دیه استان معتقد است زندانيان جرايم غيرعمد نبايد در زندان باشند، چرا که با زنداني شدن هر زنداني، خانواده او با آسيب هاي جدي روبرو مي شود.

به گفته اسحاق ابراهیمی در حال حاضر 847 زندانیِ جرایم غیرعمد در زندان های استان به سر می برند که از این تعداد، 818 نفر مرد و 30 نفر، زن هستند. سرپرست ستاد دیه فارس در گفتگو با «خبرجنوب» به این نکته اشاره می کند که از این تعداد، 41 نفر به علت تصادف به زندان افتاده اند و 594 نفر نیز به دلیل بدهکاری و مشکلات مالی در بند هستند. آن طور که ابراهیمی می گوید 14 نفر در فارس به دلیل ناتوانی در پرداخت نفقه، زندانی هستند و تعداد شبه عمد، 10 نفر و زندانیان بدهکار دیه ناشی از حوادث کار نیز 5 نفر است.

 سال گذشته 476 زندانی جرایم غیرعمد از بند، رها شدند

مدیرکل زندان های فارس با تاکید بر اینکه سال گذشته 476 زندانی جرایم غیرعمد از بند، رها شده اند یادآور می شود که از این تعداد 444 مرد و 32 نفر زن بوده اند.

در هر حال اما قصه زندانیان جرایم غیرعمد همیشه غم انگیز بوده است. بسیاری از بانوانی که این روزها به عنوان زندانی جرایم غیرعمد، روزگارشان را پشت میله های زندان سپری می کنند مادرانی هستند که یک حادثه، تصادف و یا بدهکاری، آنان را در بند کشیده است. عده ای نیز انسان های آبرومندی هستند که به دلیل نوسانات بازار و ورشکستگی، گذرشان به زندان افتاده و در انتظار رهایی، روز و شب هایشان را می شمارند.   

سرپرست ستاد دیه فارس با اشاره به قصه پرغصه یکی از زندانیانی که اهل شهرستان کنارتخته است می گوید این زندانی، کارگر پمپ بنزین بوده اما سال 96 با یک سرمایه 5 میلیون تومانی به بوشهر، عزیمت کرده و با اجاره یک مغازه سوپرمارکت، فعالیت خود را آغاز کرده است. این جوان، پس از مدتی جهت رونق کسب و کار خود با فردی دیگر شراکت می کند و در این مدت نیز از درآمد خوبی برخوردار بوده است. به گفته ابراهیمی، با این حال اما با بروز بیماری کرونا و نوسانات بازار، میزان حساب های دفتری و نسیه آنها زیاد شده و به علت عدم پرداخت اجاره بهای محل کسب و کار به ورشکستگی رسیده و بدهکار، راهی زندان شده است.

مدیرکل زندان های فارس به داستان زندگی یکی دیگر از زندانیان جرایم غیرعمد، گریز می زند و می گوید گذر کارگری که 20 سال در سنگبری یکی از شهرستان های استان، آبرومندانه کار کرده است نیز به زندان افتاده است. به گفته این مسئول، این مددجو پس از 28 سال زندگی مشترک، صاحب فرزند نشده و در مقطعی مجبور می شود بابت تامین هزینه های درمان و دارو مبلغ 118 میلیون تومان از صاحب کار خود قرض بگیرد. در واقع بر اساس قول و قراری که بین کارفرما و این کارگر، بسته شده است قرار بوده ماهیانه مبلغ سه میلیون تومان از حقوق او کسر گردد تا میزان بدهی، تسویه شود. بنا به تاکید ابراهیمی، پس از مدتی به دلیل برخی اختلافات، سنگبری تعطیل و تمام کارگران اخراج می شوند و در این میان، کارفرما سفته های مددجو را به اجرا گذاشته و او راهی زندان می شود.

در هر حال به باور ابراهیمی، جای زندانیان جرایم غیرعمد در زندان نیست و می توان با کمک نهادها و دستگاه های مختلف، عموم مردم و نیکوکاران، زمینه بازگشت آنها را به آغوش خانواده فراهم کرد تا این دسته از زندانیان، خود از حریم خانواده در برابر آسیب های اجتماعی مراقبت کنند. سرپرست ستاد دیه فارس به این نکته نیز اشاره می کند که آزادسازي زندانيان جرايم غيرعمد، اقدامی ارزشمند است که هم موجب بقا و استحکام خانواده هاي در معرض آسيب خواهد بود و هم اجر اخروي آن براي کساني است که با انفاق مال خود در این راه مشارکت مي کنند. 

در هر صورت، ماندن زندانیان جرایم غیرعمد در زندان، دردی از جامعه دوا نمی کند. به گواه کارشناسان، زندان جای افراد خطرناک و مخل نظم و امنیت عمومی است و باید تلاش شود کسانی که به دلایلی چون  جرایم مالی غیر‌عمدی در زندان هستند با رعایت موازین قانونی به کانون خانواده بازگردند.