امسال و بهار آتی، بارش های فارس مطلوب نخواهد بود

سهیلا رفیعی نژاد/ اگر چه پتانسیل فارس در خصوص اساتید دانشگاهی حوزه هواشناسی به خصوص هواشناسی کشاورزی بالاست و در حال حاضر نیز دانشگاه شیراز سالانه در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا در رشته کاربرد علم هواشناسی در کشاورزی دانشجو می پذیرد، اما به گفته اساتید این رشته، توجهی به حفظ نیروهای انسانی فارغ التحصیل این حوزه نمی شود.

رییس مرکز پژوهش های علوم جوی و اقیانوسی دانشگاه شیراز در این باره به خبرنگار«خبرجنوب» گفت: با توجه به وسعت و ویژگی های جغرافیایی فارس پیش بینی دقیق هواشناسی در این استان کار مشکلی است و اگر بخواهیم پیش بینی دقیقی کنیم باید امکانات فراوانی داشته باشیم.

دکتر سید محمدجعفر ناظم السادت افزود: در این باره می توان با همکاری هواشناسی فعالیت های اساسی و پیش بینی های دقیق تری انجام داد.

این استاد دانشگاه شیراز عنوان کرد: اما در حال حاضر بسیاری از امکاناتی که ما می خواهیم در اختیارمان قرار نگرفته  است. در حالیکه هر ساله میلیاردها دلار از سرمایه های ملی و استانی به دلیل عدم امکان پیش بینی های لازم و خسارت ناشی از سیل و این موارد به هدر می رود.

وی گفت: طبق پیش بینی هایی که مرکز ما در دانشگاه شیراز انجام داده، به نظر می رسد کشاورزان استان نباید چندان منتظر سال زراعی خوبی از نظر بارندگی باشند البته این پیش بینی ها در حدی که ما می دانیم و بر اساس شاخص هایی که داریم صورت گرفته و طبق شواهد موجود بارش ها زمستان امسال و بهار آینده مطلوب نخواهد بود و کشاورزان بر مبنای بارش زیر نرمال باید برنامه ریزی کنند.

این عضو هیات علمی دانشگاه شیراز افزود: متاسفانه در کشور از جمله استان سرمایه گذاری لازم در مورد گردآوری داده های هواشناسی و تحلیل و پردازش آن ها نداریم . این به حدی است که اطلاعات مورد نیازمان را ماهواره های کشورهای دیگر گردآوری می کنند اما ما در این حوزه سرمایه گذاری نمی کنیم.

ناظم السادات با اشاره به بی توجهی ها در استان نسبت به پژوهش های حوزه هواشناسی با وجود اهمیت موضوع، گفت: در این باره بارها خواستار تامین امکانات و تجهیزاتی برای دانشگاه شیراز شده ایم، اما برخی فقط وقتی هزینه می کنند که زود هم نتیجه بگیرند.

 رییس مرکز پژوهش های علوم جوی و اقیانوسی دانشگاه شیراز با اشاره به وضعیت نامطلوب نیروی انسانی در این مرکز و پژوهشکده هایی از این قبیل عنوان کرد: در حالی که نیازمند نیروی انسانی در حوزه پژوهش های هواشناسی هستیم اما بسیاری از دانشجویان دکترا و ارشدی که در رشته هواشناسی کشاورزی پرورش می دهیم به دلیل عدم امکان استخدام از استان می روند و حتی به  خارج مهاجرت می کنند.

ناظم السادت افزود: بسیاری از دانشجویان ما قابلیت های لازم را دارند، اما چون امیدی به استخدام ندارند نمی مانند و متاسفانه دانشجوی دکترای دانشگاه شیراز کمک هزینه ماهانه نمی گیرد و باید چشمش به پول پدر و مادر باشد این بی توجهی به حفظ نیروها باعث رفتن آن ها از استان و حتی کشور می شود. در این باره انتظار می رود حداقل ماهانه ای به عنوان کمک هزینه به دانشجویان دکترای دانشگاه های مادر مانند شیراز بدهند تا انگیزه آن ها برای فعالیت افزایش یابد.

این استاد دانشگاه شیراز ضمن تاکید به بودجه های کمی که به دانشگاه شیراز به منظور انجام پژوهش های هواشناسی می دهند، گفت: در حال حاضر در مرکز پژوهش های علوم جوی و اقیانوسی سه استاد هستیم و 10 تا 15 دانشجوی دکترا و ارشد که معمولا وقتی فارغ التحصیل می شوند چون شغلی ندارند می روند و اساتید هم از روی دلسوزی و تعهد پای کار مانده اند وگرنه انگیزه مالی برای آن ها وجود ندارد.

وی تصریح کرد: اهمیت پژوهش های این حوزه بسیار مهم است و اگر توجه می شد هر سال میلیاردها دلار برای سرمازدگی، خسارت سیل و آسیب های آفات که در اثر تغییرات آب و هوایی رخ می دهد در کشور از جله فارس هزینه نمی شد.

این عضو هیات علمی دانشگاه شیراز گفت: کشاورزان ما یک مشکل بزرگی که دارند این است که صاحب واحدهای کوچک زارعی هستند  در حالی که در برخی کشورها کشاورزان چندین هزار هکتار زمین و اتحادیه های قوی دارند، در حالیکه در کشور و از جمله فارس ذینفعان نمی گذارند کشاورزان و یا اتحادیه های قوی داشته باشند و بخش خصوصی کشاورزی ضعیف است.

وی همچنین بخشی از بی توجهی ها به پژوهش های هواشناسی را ناشی از این دانست که برخی تغییر مدیریت ها تخصصی و مثلا بر اساس ضرر و زیان کشاورز نیست و همین مسئله باعث شده که پژوهش های یادشده چندان جدی گرفته نشود.

 ناظم السادات همچنین گفت: البته در مورد استفاده از پژوهش های هواشناسی در بخش کشاورزی، تا حدودی وضعیت بهتر شده و کشاورزان هم آگاه تر شده اند، اما اصلا به صدمات ناشی از تغییرات آب و هوایی همخوانی ندارد و کافی نیست. در این خصوص در حال حاضر کشاورزان استان با دانشگاه شیراز در ارتباط اند و مدیران هم تا اندازه ای پژوهش ها را در سیاست ها به کار می برند، اما این سطح قابل قبول نیست. در این خصوص استانداری هم تمایل نشان داده اما امیدواریم در عمل هم همینطور شود.

این استاد هواشناسی کشاورزی دانشگاه شیراز عنوان کرد: بسیاری از کارهای دانشجویان ما برای پیش بینی ها و مقابله با خشکسالی و دیگر تغییرات است. در این خصوص اگربه ما کمک می کردند تا با تامین امکانات بیشتر، مدل سازی  و کارهای پیشرفته تری انجام می دادیم تا با مدل های هوشمند ترکیب شود، پیش بینی های هواشناسی را هر هفته در اختیار کشاورزان می گذاشتیم.

بطور مثال در خصوص احتمال سرمازدگی، بارش ها، دما و موج گرما

 پیش بینی های مطلوبی می توان انجام داد. ناظم السادات افزود: اما امکانات و اعتبارات این حوزه اندک است و بیشتر اساتید مربوطه از روی فداکاری این فعالیت های پژوهشی را انجام می دهند و انگیزه مالی ندارند.

مرکز پژوهش های علوم جوی و اقیانوسی دانشگاه شیراز اعتبار خاصی ندارد که سالانه تعلق بگیرد و وقتی هم حرف از بودجه می زنیم و می گویند خودتان بروید طرح پیدا کنید.

 وی گفت: درخواست اصلی ما این است که حداقل برای دانشجویان دکترایی که در مرکز یادشده فعالیت می کنند کمک هزینه ماهانه ای در نظر بگیرند تا انگیزه بیشتری برای فعالیت های پژوهشی در حوزه هواشناسی کشاورزی پیدا کنند.

مدیرکل هواشناسی فارس نیز در گفت و گو با «خبرجنوب» در این خصوص عنوان کرد: سال 1400 دو طرح پژوهشی در خصوص بهینه کردن مصرف آب از سوی کمیته پژوهش استان تصویب شد و در حال حاضر یکی توسط دانشگاه شیراز و مورد دیگر توسط یک شرکت دانش بنیان در اقلید در حال انجام است و هدف ما توسعه فعالیت های پژوهشی در حوزه هواشناسی است.

مسعود حقیقت افزود: قرار است تفاهم نامه ای هم به منظور هم افزایی و بهره مندی از پتانسیل ها بین سازمان هواشناسی استان و مرکز پژوهش های علوم جوی و اقیانوسی دانشگاه شیراز منعقد شود.

 مدیرکل هواشناسی فارس عنوان کرد: البته به طور کلی بودجه هایی که به مقوله پژوهش های هواشناسی در کشور می دهند عدد خیلی کمی است و این بودجه ها وقتی خرد می شود به استان می رسد بسیار ناچیز می شود.

حقیقت گفت: در حالیکه با توجه به نوسانات اقلیمی و خسارت های ناشی از آن باید به حوزه پروهش در هواشناسی بیشتر اهمیت داده شود و این امر نیازمند هزینه است اما باید بودجه هایی داده شود که مثلا اگر 10 سال آینده دمای استان افزایش یابد، در کشت دیم چه مشکلاتی پیش خواهد آمد و راهکارهای مقابله در نظر گرفته  شود و به منظور دستیابی به این قبیل اهداف می طلبد از قبل سناریویی را تهیه کنیم. اما متاسفانه پژوهش های هواشناسی اولویت دست چندم است و بودجه ای که قابل قبول باشد برای آن در نظر گرفته نمی شود.

مدیرکل هواشناسی فارس همچنین در خصوص وضعیت بارش ها در هفته و ماه های آینده تصریح کرد: برای فصل پاییز اگرچه با توجه به برآورد قبل گفتیم کم بارش است. اما طبق سامانه های جوی مهرماه، میزان بارندگی ها در فارس برای زمستان نرمال و حتی بیش از نرمال  است، اما چون هنوز تا آن بازه زمانی هنوز فاصله داریم می تواند تغییراتی جزیی هم در پیش بینی ها ایجاد گردد. در مورد مدل های جهانی هم امکان خطا وجود دارد و پیش بینی های یادشده  60 تا 65 درصد صحت دارد.

حقیقت افزود: در مورد بارش های پاییز در استان تا کنون درخیلی از مناطق نرمال بوده است و این قضیه در شیراز هم تا کنون نرمال بوده است.