18 اسفند؛ روز ملی بوشهر

سال ۱۳۸۷ فراخوانی برای انتخاب یک روز به نام روز ملی بوشهر صادر شد که در نهایت روز ۱۸ اسفند به مناسبت سالروز تاسیس مدرسه سعادت در دوران قاجار در این شهر انتخاب شد.

 چند سالی است که بسیاری از شهر‌های کشور به خصوص کلانشهر‌ها سعی دارند با انتخاب روزی به نام شهرشان، شهروندان را با هویت‌های فرهنگی آن بیشتر آشنا کنند. قبلا با  روز نکوداشت اصفهان  و روز نکوداشت شهر رشت به طور دقیق‌تر آشنا شده‌اید. بندر بوشهر نیز شهری است که در چند سال اخیر یک روز را در تقویم ملی ایران به خود اختصاص داده است. برای آشنایی بیشتر روز ملی بوشهر  و دلیل نامگذاری آن و شناخت بیشتر این شهر باستانی با ما همراه باشید.

 تاریخچه روز ملی بوشهر

در سال ۱۳۸۷ فراخوانی از طرف نشریات محلی بوشهر صادر شد که در آن از محققان و صاحب‌نظران خواسته شده بود تا بر اساس تحقیقات خود، روزی را به عنوان روز ملی بوشهر پیشنهاد دهند و بعد از بررسی در شورای شهر، مستندترین و مناسب‌ترین پیشنهاد، به عنوان «روز بوشهر» انتخاب شود. سپس با بکارگیری حروف ابجد و همراهی آن با مناسبت‌های مختلف تاریخی، فرهنگی، قهرمانی استان بوشهر، روز ملی بوشهر تعیین شد.
بوشهر که در طول تاریخ مورد استعمار پرتغال، هلند و انگلیس قرار گرفته، شاهد رشادت‌ها و قهرمانی‌های بسیاری بوده است؛ از این رو تاریخ تولد یا شهادت و یا درگیری قهرمانان جنوبی و بوشهری از جمله رئیسعلی دلواری، غضنفرالسلطنه (قهرمان برازجانی و مبارز دشتستانی)، خالو حسین بردخونی (مبارز بردخونی)، شیخ عبدالکریم (اولین معاون و معلم مدرسه سعادت)، شیخ محمدحسین (رئیس معارف بوشهر و اولین مدیر مدرسه سعادت)، زائر خضر که در دوره‌ای، خان محبوب تنگستان بوده است، حکم جهاد آیت‌الله بلادی علیه استعمارگران انگلیس در سال ۱۹۱۴ در اوج جنگ جهانی اول مورد بررسی قرار گرفت که همگی این تاریخ‌ها به حروف ابجد با عدد ۱۲ و برج ۱۲ (اسفند ماه) مطابقت داشت.
بر اساس برخی تحولات سرنوشت‌ساز فرهنگی، مذهبی، بومی حماسی، مبارزات، واژه شناسی، نامگذاری، ادبیات، تاریخ، اقتصاد، سیاست و … استان بوشهر که در بر گرفته حروف ابجد است در نهایت تاریخ ۱۸ اسفند به عنوان روز ملی بوشهر مشخص شد.
بر طبق اسناد و منابع موثق؛   ۱۸ اسفند سالروز تأسیس مدرسه سعادت در بوشهر در دوران قاجار (۱۲۷۸ هجری شمسی) است. روز تاسیس این مدرسه تاریخی که مادر مدارس جنوب ایران محسوب می‌شود و شخصیت‌های برجسته‌ای در آن تحصیل کرده و فارغ‌التحصیل شده‌اند تاریخ مناسبی برای نامگذاری روز بوشهر بود که در نهایت همین تاریخ انتخاب و اعلام شد.

 اختلافات در تاریخ نامگذاری روز بوشهر

در سال‌های اخیر مباحثی مبنی بر نامگذاری روز ۱۲ شهریور به نام روز بوشهر مطرح شده که مصادف با سالروز شهادت سردار رشید ایران، شهید رئیسعلی دلواری است. کسبی که بعد از حضور و اشغال شهر بوشهر توسط انگلیسی‌ها و تبعید تعدادی از شهروندان بوشهری به هندوستان به فکر قیام و مقابله با این اشغالگران افتاد و ضربات بسیار سنگینی را بر آنان وارد کرد تا آنجا که انگلیسی‌ها مجبور شدند از هند و عراق نیروی کمکی آورده و قصد اشغال کامل بوشهر را کنند.
دلیل طرفداران این تاریخ به عنوان روز بوشهر این است که سالروز تاسیس مدرسه سعادت، نام بوشهر را محدود به استان و حداکثر محدود به کشور کرده‌ایم، ولی ۱۲ شهریور روزی است که به‌عنوان رویدادی جهانی در تاریخ ثبت شده و به واسطه این تاریخ؛ بوشهر نیز جهانی خواهد شد.
پاسخ این عده اینگونه بیان شده است که: برای نامگذاری روز بوشهر اختصاص نام یک نفر یا تاریخ تولد و یا شهادت نفر دیگر و یا سال تأسیس و یا حرکت اجتماعی و فرهنگی یک گروه به تنهایی مد نظر نبوده است؛ زیرا همه مهم و نقش آفرین بوده‌اند.

  بندر بوشهر

استان بوشهرازاستانهای جنوبی ایران وهفدهمین استان بزرگ کشوربه لحاظ مساحت است ودرحاشیه خلیج فارس قراردارد.مرکزاستان بندربوشهرمی باشد. قدمت بندربوشهربراساس خشت ونوشته ایلامی ۵هزارسال قدمت تاریخی دارد. بافت تاریخی بندربوشهرکه قدمت ان به دوره ی افشاریه وهم زمان باتاسیس کارگاه کشتی سازی نادرشاه افشاردرضلع شمال غربی آن باسیدون میرسدازمحدود بافتهای تاریخی ایران است،که زمینه های شکل گیری اسکلت شهری ان طی سه دوره تاریخی (افشاریه،زندیه،وبه ویژه قاجار) قالبی ازکشورهای اروپایی به ویژه(انگلستان،ایتالیا،هندوایران رابرخورداراست). ازویژگیهای این بافت هماهنگی کامل ان باشرایط اقلیمی منطقه برخورد مناسب باتوپوگرافی ومسائل امنیتی محلات چهارگانه می باشدکه درزمینه های مذکورتمهیدات شهرسازی به طورکامل رعایت گردیده است.

دربافت قدیم بوشهرببش ازیکصدعمارت تاریخی وجودداشته که بیشتراین عمارت ها دردوران رونق وشکوفایی اقتصادی بوشهراحداث گردیده ودرا دوران به روایت سفرنامه نویسان بوشهربه شهرعمارت هامشهوره بود است.

کسب و کارها

بندر امروزی بوشهر را نادرشاه افشار در ۱۷۳۶ میلادی رونق دوباره بخشید. نام بوشهر در کتاب‌ها و اسناد تاریخی، تحت نام‌های مختلفی نظیر «رام اردشیر»، «ابوشهر»، «بُخت اردشیر»، «لیان» و «ریشهر» به ثبت رسیده‌ است.

بیشتر مردم بوشهر به زبان فارسی با لهجه محلی صحبت می‌کنند.  گویش قدیمی شهر بوشهر گونه‌ای گویش بوشهری نزدیک به گویش تنگستانی موسوم به بوشهری مرکزی است. در حال حاضر بیشتر ساکنان شهر بوشهر، اهل همین بندر هستند؛ همچنین در بین جمعیت غیربومی، اهالی کازرون، شیراز، آبادان، دشتستان، دشتی، تنگستان، افغانستان و پاکستان بیشترین درصد را نسبت به سایر غیربومی‌ها دارند.

بندر بوشهر به خاطر عواملی همچون صیادی، وجود نیروگاه اتمی، کشتی‌سازی و صادرات از این بندر دارای رونق اقتصادی است. همچنین بندر بوشهر یک فرودگاه بین‌المللی دارد که جزو سه فرودگاه قدیمی کشور محسوب می‌شود. 

مدرسه سعادت بوشهر

در دوران قاجار که تحولات مدرسه‌سازی و تحولات نوین آموزشی در حال اتفاق بود، شیخ محمدحسین سعادت و عبدالکریم سعادت دو برادری که اصالتا اهل کازرون بودند به بوشهر آمده و مدرسه سعادت را در سال ۱۲۷۸ هجری شمسی (۱۳۱۷ ه.ق) بنا کردند. 

روز تاسیس این مدرسه به این دلیل به عنوان روز ملی بوشهر انتخاب شده که مدرسه سعادت، مادر مدارس جنوب ایران محسوب‌می‌شود. در واقع این مدرسه تا سال ۱۳۲۵ هجری قمری نه تنها در بوشهر و حوزه خلیج فارس؛ که در نجف، کاظمین و بحرین نیز منشا خدمات نوین آموزشی بوده است؛ به طوری که معلمان این مدرسه برای تدریس به شهرهای بندرلنگه، اهواز، بهبهان هم رفته و مدرسه جدید تاسیس کردند. در این مدرسه زبان‌های خارجی نیز تدریس می‌شده است. علما و شخصیت‌های برجسته‌ای در آن کسب علم و دانش کردند و فرهیختگان و روشنفکران زیادی از این مدرسه فارغ‌التحصیل شدند.

دکتر ایرج نبی پور عضو انجمن دوستداران میراث فرهنگی در بوشهر و خلیج فارس درباره این مدرسه می‌نویسد: «درمدرسه سعادت بوشهر نیز که همسنگ دارالفنون تهران بود تلاشی صورت گرفت که آن را به یک کالج تخصصی ارتقاء دهند. سند با ارزشی در آرشیو سری اسناد مدرسه سعادت است که نشان می‌دهد تلاشی برای آموزش پزشکی در مدرسه سعادت نیز به انجام رسیده‌است. همچنانکه در دارالفنون، طب پس از یک سال آموزش تئوری به صورت بالینی در بیمارستان آموزش می‌دادند. اکنون در آرشیو تاریخی کتابخانه مدرسه سعادت، ۳۶ جلد کتاب تخصصی علوم پزشکی در زمینه بیماری‌های داخلی، جراحی، زنان و زایمان، چشم پزشکی، آناتومی، فیزیولوژی، پاتولوژی و بیوشیمی بالینی موجود است که ۳۱ جلد از این کتب به زبان فرانسه بوده که در سال‌های ۱۸۲۳ الی ۱۸۷۵ میلادی در پاریس به چاپ رسیده‌اند. از این رو، شهر بوشهر نیز در راستای تأسیس نهادهای آموزش پزشکی مدرن نیز پیشرو بوده‌است.»

 هدف از گرامیداشت روز ملی شهر بوشهر

هدف از نامگذاری و گرامی‌داشت روز ملی بوشهر؛ آشنایی بیشتر با شهر و فرهنگ ریشه‌دار این دیار کهن است. هر سال در روز ۱۸ اسفند با برگزاری جشن‌هایی شامل برنامه های مختلف و متنوع فرهنگی، تفریحی و ورزشی و اجرای موسیقی فولکلور بوشهری به بزرگداشت این شهر پرداخته می‌شود. همچنین در این روز مردم از مدرسه سعادت و مؤسسین و معلمین آن تشکر و قدردانی می‌کنند.