هیئت تفتیشیه «مخبرالسلطنه»
چرا به استاندار اسبق فارس، لقب «ابوالمشاغل» داده بودند؟
مهدی قلی خان هدایت ملقب به مخبرالسلطنه در دو دوره تسلط پادشاهان قاجار و پهلوی مشاغل متعددی را بر عهده داشت. تعدد مشاغل و پستهای او به حدی بود که او را ابوالمشاغل شاهان قاجار و پهلوی خواندند. او شش سال صدراعظم رضاشاه، پنج بار وزیر فوائد عامه و تجارت، چهار بار وزیر علوم و دادگستری، سه بار استاندار آذربایجان، وزیر دارایی و داخله، استاندار فارس، نمایندگی چهارمین دوره مجلس شورای ملی و ریاست دیوان تمیز بود.
امروز ۱۴ آذر ماه، نود و دومین سالگرد تصویب نظامنامه هیئت تفتیشیه مملکتی و وظیفه مأموران دولتی در هیات دولت سال ۱۳۰۸ است.
نظامنامه مذکور در دوره مهدی قلیخان هدایت ملقب به مخبرالسلطنه سومین صدراعظم ایران در عصر رضا شاه و هفتمین دوره مجلس شورای ملی، مجلسی که به دلیل نفوذ و دخالت رضا شاه از حضور آیتالله مدرس محروم شد، در هیئت دولت وقت آن روزگار به تصویب رسید.
در این نظامنامه ترکیب هیئت تفتیشینه متشکل از اداره نظام وظیفه و اداره امنیه تحت مدیریت وزیر جنگ، اداره سجل احوال و احصاییه و اداره نظمیه تحت مدیریت وزیر داخله، اداره ثبت اسناد و املاک تحت مدیریت وزیر عدلیه و وزرای مالیه، پست و تلگراف، فواید عامه، معارف و امور خارجه بود.
اعضای این هیئت که بدون دریافت حقوقی اضافه بر حقوق وزارتخانه متبوعشان عهدهدار این مسئولیت مهم میشدند به طور مرتب و دورهای مستقیماً یا از طریق رئیس هیئت به دربار و شخص رضا شاه گزارش میدادند.
براساس ماده سوم این نظامنامه، اعضای هیات تفتیشیه با فرمان همایونی برای یک سال منصوب میشدند و دولت فقط در صورت به مأموریت رفتن هر یک از اعضای هیئت که آن هم بنا به تشخیص هیئت دولت یا به دستور شخص رضا شاه مشخص میشد، خرج سفر و فوق العاده سفر پرداخت میکرد.
در این نظامنامه تاکید شده بود که اگر هر یک از اعضای هیئت تفتیشیه بدون عذر موجه دو مرتبه متوالی یا چهار مرتبه متناوب در طول سال از وظایف محوله غفلت میکردند، از شغل خود منفصل میشدند.