پای نفت ایران به بورس باز شد

صبح امروز در مراسمی با حضور احسان خاندوزی، وزیر امور اقتصادی و دارایی، جواد اوجی، وزیر نفت و همچنین مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران و مدیرعامل بورس انرژی نشست معرفی معاملات گواهی سپرده نفت‌خام و میعانات گازی برگزار و اعلام شد معاملات آن از فردا (دوشنبه ۲۲ اسفند ۱۴۰۱)‌ آغاز می‌شود.

اواسط تابستان بود که مدیرعامل شرکت ملی نفت به گواهی سپرده نفت خام اشاره و اعلام کرد که قرار است این طرح همسو با اقتصاد مقاومتی و مردمی‌سازی اقتصاد باشد و به تنوع روش‌های فروش در شرکت ملی نفت ایران کمک کند.

براین اساس، گواهی سپرده نفت خام راه‌اندازی شده و از روز دوشنبه در بورس انرژی ایران قابل معامله می‌شود.

طلای سیاه جایگزینی برای سرمایه‌گذاری در ارز و طلا

سرمایه گذاران به جای توجه به بازار ارز و طلا از این پس می توانند در طلای سیاه نیز سرمایه‌گذاری کنند. بازار ثانویه این گواهی راه‌اندازی شده است و این اوراق در بانک‌ها قابلیت تضمین شدن دارد. در کنار امکان سرمایه‌گذاری دلاری، در صورت درخواست دارنده، امکان تبدیل به ریال برای این اوراق وجود دارد. علاوه بر این، گواهی سپرده نفت‌خام یک ابزار خلاقانه و جدید است و دارندگان این اوراق، مالک فیزیک نفت خام خواهند بود.

فرق گواهی سپرده نفت با طرح گشایش نفتی چیست؟

تفاوت نخست گواهی سپرده نفت با طرح گشایش نفتی که در دولت دوازدهم مطرح شد این است که گواهی سپرده نفت یک ابزار استاندارد و شفاف برای فروش است که به پشتوانه نفت موجود در مخازن یا انبارهای شرکت ملی نفت منتشر شده و به صورت فروش قطعی نفت بوده و سررسید ندارد، در حالی که اوراق سلف موازی استاندارد بر مبنای عقد سلف منتشر شده و برای تامین مالی پروژها در چارچوب پیش فروش نفت در سررسید مشخصی در آینده انجام می‌شود.

اوراق سلف جز ابزارهای تامین مالی محسوب شده و سبب ایجاد تعهدات برای ناشر آن می‌شود که حجم و میزان انتشار آن می‌تواند تبعاتی را برای ایفای تعهدات در آینده داشته باشد اما در گواهی سپرده، ناشر (انباردار) ضامن تحویل کالا طبق شرایط اعلامی است.

تضمین تحویل دارایی پایه را به‌عنوان دومین تفاوت عمده گواهی سپرده نفت خام با اوراق سلف نفتی است. گواهی سپرده نفت خام طبق شرایطی که در اطلاعیه گشایش انبار منتشر می‌شود منجر به تحویل شده و اشخاصی که به میزان معینی از گواهی‌ها را در اختیار داشته باشند، درخواست تحویل خود را به شرکت ملی نفت ارائه و نسبت به تحویل اقدام می‌کنند، همچنین شرکت ملی نفت ایران این قابلیت را هم ایجاد کرده برای سایر اشخاصی که توانایی تحویل ندارند در قالب ایجاد کنسرسیومی این شرکت به وکالت از دارندگان گواهی فرآیند تحویل را انجام دهد و برای این ابزار مالی امکان تسویه نقدی وجود ندارد اما در قراردادهای سلف موازی استاندارد امکان اعمال اختیار خرید یا فروش و تسویه بر مبنای نرخ اختیار دیده شده است.

سومین تفاوت این است که عمده خریداران قرارداهای سلف موازی استاندارد نهادهای مالی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری و شرکت‌های تامین سرمایه هستند اما در گواهی سپرده فعالان حوزه نفت و فرآورده‌های نفتی و سرمایه‌گذاران بازارهای مالی حضور دارند. همچنین تفاوت دیگر این است که در طرح قبلی قرار بود حداقلی از سود برای خریداران اوراق تضمین شود. اما گواهی چنین نیست و سرمایه‌گذاران با توجه به قیمت‌های نفت خام می توانند به صورت روزانه نسبت به خرید یا فروش گواهی‌ها تصمیم‌گیری کند.

مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران گفت: دارندگان ارز و ریال، به‌جای آنکه به خرید و سرمایه‌گذاری در ارز و سکه و طلا توجه کنند، طلای سیاه بخرند و این امکان، در بورس انرژی فراهم شده است.

محسن خجسته‌مهر در این مراسم به تسنیم اظهار کرد: امروز نقطه عطفی در تجارت نفت‌خام و میعانات گازی با آغاز معاملات گواهی سپرده در بورس انرژی است.

وی افزود: این طرح در راستای تحقق بند ۱۳ سیاست‌های اقتصاد مقاومتی است که باید از آسیب‌پذیری درآمدهای اقتصادی کشور جلوگیری کنیم.

معاون وزیر نفت، خنثی‌سازی تحریم‌ها را از اولویت‌های وزارت نفت در دولت سیزدهم برشمرد و گفت: حدود یک‌سال روی موضوع معاملات گواهی سپرده نفتی در بورس انرژی کار شد و امروز نتیجه بیش از ۳۰۰۰ ساعت کار کارشناسی، رونمایی شده است.

وی اظهار کرد: این‌کار جدید و مبتکرانه، با طرح بورس نفت و گشایش نفتی در دولت قبل، تفاوت‌های معناداری دارد که به‌طوری که دارندگان اوراق می‌توانند مالک فیزیکی نفت خام باشند و به‌شرط آنکه مجموعا بتوانند به اندازه یک محموله اوراق دراختیار داشته باشند، امکان خروج نفت‌خام از انبار و فروش آن در این طرح وجود دارد.

مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران با اشاره به بازشدن نماد اوراق سپرده در بورس انرژی در روز جاری و آغاز معاملات از روز آتی، گفت: روزانه ۱۰۰ هزار بشکه نفت‌خام سنگین و ۱۰۰ هزار بشکه میعانات گازی عرضه خواهد شد که در طول سال ۳۶ میلیون بشکه نفت‌خام و ۳۶ میلیون بشکه میعانات گازی به مجموع ارزش ۶ میلیارد دلار خواهد بود.

خجسته‌مهر با بیان اینکه "در وهله فعلی کدهای حقوقی امکان خرید مستقیم اوراق دارند"، ادامه داد: مردم می‌توانند از طریق کدهای حقوقی و به صورت غیرمستقیم، اقدام به خرید اوراق سپرده کنند.

وی افزود: دارندگان ارز و ریال، به‌جای آنکه به خرید و سرمایه‌گذاری در ارز و سکه و طلا توجه کنند، طلای سیاه بخرند و این امکان، در بورس انرژی فراهم شده است.

معاون وزیر نفت با بیان اینکه "با اجرای این طرح، هیچ‌گونه بدهی برای دولت ایجاد نمی‌شود و مابه‌ازای فیزیکی، اوراق سپرده به فروش رسیده در انبارهای شرکت ملی نفت موجود است"، گفت: منابع حاصل از فروش این اوراق نیز، مطابق قانون، مثل منابع حاصل از صادرات نفت خام خواهد بود و شرکت ملی نفت سهم ۱۴.۵ درصدی از این منابع خواهد داشت.

وی اضافه کرد: امکان خرید و فروش این اوراق در بازار ثانویه وجود دارد و با مجوز شورای عالی اقتصاد، شرکت ملی نفت و چند بانک و موسسه مالی، امکان ریالی خرید این اوراق را از دارندگان آن خواهند داشت.