افسانه هزار و یک درد/ اینجا نفس زندگی تنگ است

زهرا یوسفی / «برخوردار از صنایع بزرگ ملی اما بی نصیب از آب و هوای سالم »! همین عنوان کافی است تا نام خوزستان در ذهن تداعی شود . استانی با واحدها و تاسیسات مدرن پتروشیمی و از قطب های تولید ثروت اما محروم و توسعه نیافته که در حصار آلاینده های زیست محیطی حال و روز خوبی ندارد و نفسش به شماره افتاده است. این تعاریف پارادوکس گونه در مجموع شامل تمامی نقاط این استان از جمله بندر ماهشهر نیز  می شود. شهری که حالا دیگر با هوای ناسالم و بدبو  در کنار ریزگردهای پرآوازه اش شناخته می شود تا بندری زیبا و بهره مند از زیبایی های طبیعی! شهری که روزگاری در عرصه اقتصاد کشور حرف های بیشتری برای گفتن داشت اما حالا با وجود صنعتی شدن،سالهاست بوی تند آمونیاک و کلر از هوای ماهشهر جدا شدنی نیست و در برخی ساعت ها با بالا بودن رطوبت، تنفس را دچار مشکل می‌کند. از این گذشته ماهیگیری که از دیرباز شغل اصلی و منبع درآمد مردم این شهر بود به دلیل تبعات زیست محیطی فعالیت پتروشیمی ها و صنایع، از رونق افتاده است چرا که عدم رعایت الزامات بهداشتی به ویژه رهاسازی پساب برخی واحدها در دریا، سلامت آب و آبزیان را با مشکل مواجه کرده است. به باور برخی صاحب نظران، ماهی‌های این منطقه به دلیل مصرف جیوه مشکل دارند. آمار سقط جنین نسبت به برخی شهرها بیشتر است، ناراحتی تنفسی و قلبی عروقی زیاد است .همچنین کار در واحدهای پتروشیمی که خوراک آنها گاز ترش است و آمونیاک تولید می کنند برای سلامتی مضر است و اگر نکات ایمنی رعایت نشود، فرد دچار بیماری ریوی خواهد شد. شهروندان نیز گلایه مندند که ایجاد صنایع و واحدهای پتروشیمی جز بیماری، گرانی و تورم، ارمغانی برایشان نداشته است. آنها می گویند، باتوجه به حضور کارکنان رسمی در صنایعی مانند پتروشیمی و دریافت حقوق و مزایای بالا و به تبع آن رشد غیر متوازن سطح زندگی، امرار معاش برای قشر آسیب پذیر و کم درآمد سخت شده است. تنوع مشکلات این منطقه سبب شده است تا هر از گاهی پای مسِوولان به این استان باز شود و خوزستان و شهرهایش جزو مقاصد سفرهای مسوولین باشند. در تازه ترین سفر ، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست از بخش هایی از بندر ماهشهر بازدید کرده است .

روزانه ۲۰ مترمکعب اسید خالص وارد آب بندر می‌شود

علی سلاجقه، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در جریان بازدید از منطقه خور موسی گفت: تعدادی از پتروشیمی‌های بندر ماهشهر با رهاسازی پساب در دریا باعث بروز آلایندگی شده اند تا جایی که روزانه ۲۰ مترمکعب اسید خالص وارد آب این منطقه می‌شود !وی افزود: کیفیت آب، خاک و هوا در منطقه ماهشهر در اثر فعالیت صنایع و پتروشیمی‌ها با مشکل مواجه شده است که در همین رابطه صنعت موظف است همان گونه که خسارت ایجاد می‌کند، آن را جبران کند. با اشاره به استشمام بوی ناخوشایند ناشی از فعالیت پتروشیمی‌های آلاینده در ماهشهر گفت: اهالی این منطقه دارند متحمل خساراتی می‌شوند . فرزندان ماهشهر با استشمام این بوی خطرناک با مشکل مواجه می‌شوند. ذخایر دریایی و آبزیان و ماهیگیری نیز در این منطقه درگیر مشکلاتی است.سلاجقه با اعلام هشدار نسبت به اینکه فعالیت صنایع ، شهرهای استان خوزستان را از نظر سلامت آب، خاک و هوا نیز با مشکل مواجه می کند، گفت: از طرفی در دریا فرصت اشتغال و ماهیگیری و ظرفیت‌هایی وجود دارد که مردم از آن استفاده می‌کنند از طرف دیگر باید ببینیم با فعالیت این صنایع و پتروشیمی‌ها، در ایجاد اشتغال برای مردم بومی و همچنین ایجاد آلاینده‌های دریا و جو چه اتفاقی افتاده است؛ یعنی باید ببینیم چه چیزی به دست آورده‌ایم و چه چیزی از دست داده‌ایم. وی اظهار کرد: یک شات‌داون در سیستم پتروشیمی‌ها، بسیاری از جانداران و بخش‌های اکوسیستم محیط زیست منطقه را از بین می‌برد و کیفیت آب و خاک را تحت تاثیر قرار می‌دهد.سلاجقه ادامه داد: فرسودگی و نوع سیستم پتروشیمی‌ها و بوی آمونیاک در منطقه برای مردم ماهشهر پذیرفتنی نیست. اگر دستگاه قضایی خوزستان نمی‌تواند این مسائل را حل کند، در سطح ملی این مسائل را حل خواهیم کرد تا مردم زندگی سالمی داشته باشند. سلاجقه با تاکید بر لزوم اجرای پروژه‌های ساخت تصفیه‌خانه‌ در مدت مشخص در پتروشیمی‌هایی که از این کار عقب مانده‌اند، اظهار کرد: تصفیه‌خانه‌های چند پتروشیمی در مرحله نهایی است که در ماه‌های آینده افتتاح می‌شوند اما برخی مجموعه‌ها ظاهراً با قانون کاری ندارند. این صنایع سعی نمی‌کنند خواسته‌های مردم را برآورده کنند بنابراین بر اساس قانون با این صنایع برخورد می‌شود. رئیس سازمان حفاظت محیط زیست اضافه کرد: البته برخی پتروشیمی‌ها در این زمینه کارهای خوبی انجام داده‌اند و در سطح سبز قرار گرفته اند . همه کشور از توسعه‌ای که در این منطقه ایجاد شده است نفع می‌برند اما اولویت اول، مردم ماهشهر هستند.

پالایشگاه‌های آلاینده تعطیل می‌شوند؟

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در بخش دیگری از سخنانش با بیان اینکه به هیچ وجه اجازه رهاسازی پساب در دریا را نخواهیم داد، اضافه کرد: به دنبال تعطیلی پالایشگاه‌هایی هستیم که چندین بار تذکر گرفته‌اند و پرونده‌ آن‌ها مطرح شده است. در اولین فرصت بر اساس قانون با پالایشگاه‌های آلاینده برخورد می‌شود. وی گفت: برخی از صنایع و پتروشیمی‌ها متاسفانه به تکالیف خود عمل نمی‌کنند به گونه‌ای که یک پتروشیمی که  فرسوده شده و از بین رفته است در حال رهاسازی و تخلیه پساب در دریا است. سلاجقه با بیان اینکه این صنایع باید وظایف خود در خصوص محیط زیست را طبق قانون انجام دهند، گفت: این صنایع همان گونه که تخلیه و خسارت وارد می‌کنند مکلف به احیا نیز هستند. وی در ادامه اظهاراتش بحث استفاده از انرژی‌های پاک و نو را موضوع اساسی دنیا دانست وافزود:  آنچه در مورد استفاده از سوخت‌های فسیلی در حال اتفاق افتادن است، این است که دنیا در حال محکوم کردن ما است البته ما از ظرفیت کشور دفاع کرده‌ایم زیرا این ابرقدرت‌ها و کشورهای توسعه‌یافته بوده‌اند که محیط زیست دنیا را به این روز کشانده‌اند اما اکنون از ما کشورهای در حال توسعه می‌خواهند که محیط زیست را تمیز کنیم.سلاجقه گفت: ایران در حال فراهم کردن شرایط کاهش گازهای گلخانه‌ای است و نقش خود را در این خصوص ایفا می‌کند. ما جلوتر از بسیاری از کشورها گازهای گلخانه‌ای را ۵ درصد کاهش داده‌ایم اما رفتن به این سمت و سو می‌طلبد که علاوه بر فراهم کردن شرایط، تمام صنایع نیز برای رعایت شاخص‌های جدید کمک کنند.  وی با اشاره به بازدید از صنایع مستقر در منطقه پتروشیمی، بیان کرد: بسیاری از این پتروشیمی‌ها سمت و سوی محیط زیستی را رعایت می‌کنند. سیال اصلی استان خوزستان آب و نفت است؛ با وجود اینکه ۳۰ درصد منابع آبی کشور در خوزستان جاری است، مشکل کمبود آب در استان وجود دارد و سیال نفت نیز در خوزستان وجود دارد که تمام اقتصاد کشور را تامین می‌کند. استاندار خوزستان نیز در این بازدید گفت: با فعالیت پتروشیمی‌ها آلودگی‌هایی در منطقه ماهشهر وجود دارد که برخی از واحدهای پتروشیمی در کنترل آلودگی موفق شده‌اند اما برخی واحدها در این زمینه اقدام نکرده‌اند که با ابزارهای مختلف، آنها را ملزم به کنترل آلودگی می‌کنیم. صادق خلیلیان در ادامه با بیان اینکه وضعیت ورود کالاهای اساسی به بندر امام(ره) مطلوب است، افزود: دستور تسریع در ترخیص کالاهای اساسی را داده‌ایم و در عین حال ظرفیت‌های زیادی در پتروشیمی‌های ماهشهر و بندر امام وجود دارد که به اشتغال‌زایی، تولید و توسعه صادرات و ارزآوری کمک می‌کند.